Zero-Knowledge Proof (ZKP) là gì và các ứng dụng trong Crypto

Mô tả bài đăng trên blog.

9/24/20256 min read

Zero-Knowledge Proof (ZKP) là gì? Ứng dụng trong Crypto và Blockchain

Giới thiệu

Bạn đã bao giờ rơi vào tình huống phải nộp hồ sơ tài chính hoặc y tế chỉ để chứng minh một thông tin nhỏ nào đó chưa? Ví dụ: muốn vay vốn, bạn phải nộp bảng lương chi tiết; muốn chứng minh sức khỏe, bạn phải cung cấp cả hồ sơ bệnh án. Trong khi thực tế, điều duy nhất cần xác nhận là bạn có đủ thu nhập hoặc bạn hoàn toàn khỏe mạnh.

Nếu có một cách để chứng minh mà không cần tiết lộ toàn bộ thông tin cá nhân thì sao? Đó chính là lý do Zero-Knowledge Proof (ZKP) ra đời – công nghệ đang định hình tương lai bảo mật trong crypto và blockchain.

Zero-Knowledge Proof (ZKP) là gì?

Zero-Knowledge Proof (ZKP) là một phương pháp chứng minh một mệnh đề đúng mà không cần tiết lộ thông tin chi tiết của mệnh đề đó.

Ví dụ:
Bạn vừa hoàn thành trò chơi Wordle. Thay vì công khai đáp án, bạn chỉ gửi hình ảnh các ô màu xanh. Bạn bè sẽ biết bạn đã giải đúng, nhưng không ai biết đáp án chính xác. Đây chính là một dạng ZKP không tương tác (non-interactive).
Trong khi đó, ZKP tương tác (interactive) yêu cầu nhiều vòng hỏi–đáp giữa người chứng minh và người kiểm chứng.

Cơ chế này tạo ra tính riêng tư và bảo mật tối đa, khiến ZKP trở thành công nghệ đột phá trong blockchain và tiền mã hóa.

zk-SNARKs và zk-STARKs – Hai bước tiến lớn của ZKP

🔹 zk-SNARKs

Tên đầy đủ: Zero-Knowledge Succinct Non-Interactive Argument of Knowledge.
Ưu điểm: Không tương tác, giảm dung lượng block, tiết kiệm chi phí gas.
Ứng dụng: Xác minh số dư, quyền sở hữu mà không cần tiết lộ địa chỉ ví hoặc số tiền.
Hạn chế: Cần trusted setup và dễ bị ảnh hưởng bởi tấn công lượng tử.

🔹 zk-STARKs

Tên đầy đủ: Zero-Knowledge Scalable Transparent Argument of Knowledge.
Ưu điểm: Minh bạch, không cần trusted setup, chống tấn công lượng tử.
Hạn chế: Block lớn hơn, yêu cầu nhiều tài nguyên tính toán.
Ra đời: 2018, với mục tiêu mở rộng quy mô blockchain.

Ứng dụng của ZKP trong Crypto

1. Xác minh danh tính (ZK Identity)

Thay vì cung cấp toàn bộ giấy tờ cá nhân, người dùng chỉ cần tạo một “credential” để chứng minh hợp lệ. Điều này bảo vệ quyền riêng tư nhưng vẫn đảm bảo tuân thủ KYC.

2. Proof of Reserves (Chứng minh quỹ dự trữ)

Các sàn giao dịch có thể dùng Merkle Tree kết hợp ZKP để chứng minh rằng họ có đủ tài sản dự trữ cho người dùng.
👉 Bitget là một trong những sàn tiên phong áp dụng Merkle Tree Proof of Reserves, cho phép cộng đồng trực tiếp kiểm chứng tính minh bạch.

3. Zk-rollups – Mở rộng quy mô blockchain

Cách hoạt động: Gộp nhiều giao dịch vào một proof duy nhất, sau đó xác minh trên Ethereum.
Lợi ích: Tăng tốc độ, giảm chi phí gas, mở rộng thông lượng mà vẫn đảm bảo bảo mật.
Các dự án tiêu biểu: Polygon zkEVM, zkSync, Loopring, Immutable X.

Vì sao ZKP quan trọng cho tương lai Crypto?

Bảo mật dữ liệu cá nhân: Người dùng không cần công khai toàn bộ thông tin.
Minh bạch cho sàn giao dịch: Proof of Reserves giúp củng cố niềm tin.
Tăng tốc độ và giảm chi phí: zk-rollups giải quyết vấn đề mở rộng của Ethereum.
Khả năng chống tấn công lượng tử: zk-STARKs hứa hẹn khả năng chống chịu dài hạn.

Kết luận

Zero-Knowledge Proof (ZKP) không chỉ là một khái niệm trong mật mã học, mà còn là trụ cột công nghệ của crypto và blockchain hiện đại.
Từ xác minh danh tính, chứng minh dự trữ, đến zk-rollups mở rộng mạng lưới Ethereum, ZKP đang chứng minh rằng bảo mật và minh bạch hoàn toàn có thể song hành.

Là một trong những sàn giao dịch tiên phong, Bitget đã tích hợp Merkle Tree Proof of Reserves, góp phần bảo vệ tài sản người dùng và nâng cao tính minh bạch của thị trường.

👉 Khám phá thêm các dự án ứng dụng ZKP như Polygon, Loopring, Immutable X, Mina ngay hôm nay tại Bitget.com.

Giới thiệu về Bitget

Được thành lập vào năm 2018, Bitget là sàn giao dịch tiền điện tử và công ty Web3 hàng đầu thế giới. Phục vụ hơn 120 triệu người dùng ở 150+ quốc gia và khu vực, sàn giao dịch Bitget cam kết giúp người dùng giao dịch thông minh hơn với tính năng giao dịch sao chép tiên phong và các giải pháp giao dịch khác, đồng thời cung cấp quyền truy cập thời gian thực vào giá Bitcoin, giá Ethereum và giá của các loại tiền điện tử khác. Trước đây là BitKeep, Bitget Wallet là ví tiền điện tử phi lưu ký hàng đầu, hỗ trợ hơn 130 blockchain và hàng triệu token. Nền tảng cung cấp giao dịch đa chuỗi, staking, thanh toán và truy cập trực tiếp đến hơn 20.000 DApp, với tính năng hoán đổi nâng cao và thông tin chuyên sâu về thị trường được tích hợp trong một nền tảng duy nhất.

Bitget đang thúc đẩy chấp nhận tiền điện tử thông qua quan hệ đối tác chiến lược, chẳng hạn như vai trò là Đối tác tiền điện tử chính thức của Giải bóng đá hàng đầu thế giới, LALIGA, tại các thị trường Đông Âu, Đông Nam Á và Mỹ Latinh, cũng như đối tác toàn cầu của vận động viên Quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ Buse Tosun Çavuşoğlu (Vô địch đấu vật thế giới), Samet Gümüş (Huy chương vàng quyền anh) và İlkin Aydın (Đội tuyển bóng chuyền quốc gia), để truyền cảm hứng cho cộng đồng toàn cầu nắm lấy tương lai tiền điện tử.

Phù hợp với chiến lược tác động toàn cầu của mình, Bitget đã hợp tác với UNICEF để hỗ trợ giáo dục blockchain cho 1,1 triệu người trước năm 2027. Trong thế giới đua xe thể thao, Bitget là đối tác sàn giao dịch tiền điện tử độc quyền của MotoGP™, một trong những giải vô địch hấp dẫn nhất thế giới.

Đối với các yêu cầu về truyền thông, vui lòng liên hệ: media@bitget.com